के हो संगीत थेरापी, यसका फाइदाहरु....

स्वास्थ्य

गृहपृष्ठ
स्वास्थ्य
के हो संगीत थेरापी, यसका फाइदाहरु....

के हो संगीत थेरापी, यसका फाइदाहरु....

शनिबार, चैत १८, २०७९ बागेश्वरी पोस्ट

नेपालगन्ज । संगीत सुन्न वा बुझ्नको लागि सम्पूर्ण मस्तिष्क प्रयोग गरिन्छ। संस्कृति बुझ्न, भाषा सिक्न, स्मरणशक्ति सुधार, एकाग्रता, शारीरिक समन्वय र शारीरिक विकासको लागि यो अत्यन्त महत्वपूर्ण छ ।

म्युजिक थेरापीको सहायताले दुखाइ, रक्तचाप, मस्तिष्कघात, मुटुरोग, अल्जाइमर्स, टाउको दुख्ने र माइग्रेन जस्ता समस्या समाधान गर्न सकिन्छ ।

संगीतको प्रभाव

अनुसन्धानका अनुसार बालबालिकालाई संगीतको तालिम दिनाले उनीहरुमा संगीतप्रति सकारात्मक भावना मात्र नभई उनीहरुलाई कुनै पनि कुरा छिट्टै सिक्न मद्दत गर्छ । त्यसैले संगीतलाई मनोरञ्जन र उपचार दुवैको रूपमा लिइन्छ।

यो द्रुत जीवनशैलीमा संगीतको मद्दत लिएर आफूलाई फिट राख्न सकिन्छ। संगीत थेरापी विशेषज्ञले संगीत पृष्ठभूमि बुझ्छन् र बिरामीको समस्याहरू हटाउन संगीतको प्रयोग गर्छन्। विज्ञहरूले पनि बिरामीको अवस्था हेर्छन्।

संगीत थेरापीले कसरी काम गर्छ?

अझै प्रष्ट भइसकेको छैन । तर, यससँग सम्बन्धित विज्ञहरूले अझै अनुसन्धान गरिरहेका छन् । संगीतले मुटु र दिमागमा कसरी सकारात्मक प्रभाव पार्छ भन्ने पनि बुझिएको छ। तर, केही अनुसन्धानका अनुसार संगीतले मस्तिष्कका विभिन्न भागहरूलाई नकारात्मकबाट सकारात्मकमा परिवर्तन गर्न सक्छ।

आफ्नो मनपर्ने संगीत दैनिक १५ मिनेटको लागि सुन्ने।

समयको अभावमा हुँदा गाडी चलाउँदा, खाना खाने वा जिम (व्यायाम) गर्दा संगीत सुन्न सकिन्छ।

गीत सुन्दा आफैँ गाउने।

आफ्नो मनपर्ने संगीत संग्रह घर र आफ्नो कारमा राख्ने।

म्युजिक थेरापीबाट कस्ता समस्याहरू निको पार्न सकिन्छ

रक्तचाप

दैनिक बिहान र बेलुका आरामसँग संगीत सुन्दा उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।

स्ट्रोक

स्ट्रोकमा अन्य उपचार संगै संगीत थेरापीद्धारा उपचार गर्न सकिन्छ। बन्द कोठामा नामजप गरेर उपचार गरिन्छ ।

तनाव वा चिन्ता

चिन्ता वा तनाव लामो समयसम्म हुँदा उच्च रक्तचाप लगायत हृदयसम्बन्धी रोगहरूको जोखिम बढ्छ । डाक्टरले दिएका निर्देशनहरू पालना गर्नुे र मनपर्ने गीतहरू सुन्ने।

पार्किन्सन र अल्जाइमर

पार्किन्सन्सबाट पीडित व्यक्तिको शरीर सधैँ काँपिरहेको हुन्छ। संगीतले मस्तिष्कमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने मस्तिष्कसँग सम्बन्धित विज्ञहरू बताउँछन् । अल्जाइमरका बिरामीहरूले विगतका कुराहरू बिर्सन्छन्, त्यसैले संगीत उनीहरूको स्मरणशक्ति पुन प्राप्ति गर्नका लागि उपयोगी हुन सक्छ।

डिप्रेसन

डिप्रेसन यस्तो रोग हो जसबाट पीडित व्यक्तिले आफ्नो ज्यान समेत त्याग्छ । तर, दैनिक केही समय संगीत सुन्दा पनि यो रोगबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ ।

संगीत थेरापी को प्रकार

त्यहाँ धेरै प्रकारका संगीत थेरापीहरू छन्। प्रत्येक प्रकारको संगीत थेरापी फरक छ । तिनीहरूको फाइदाहरू पनि फरक छन्। केहि संगीत थेरापीका फाइदाहरू अहिलेसम्म कुनै पनि अनुसन्धानमा प्रमाणित भएका छैनन्।

निर्देशित ध्यान संगीत थेरापी

गाईडेड मेडिटेशन संगीत थेरापीको एक रूप हो। जसमा ध्वनिको निर्देशनमा ध्यान गर्नुपर्ने हुन्छ। यस अन्तर्गत कुनै पनि सत्र, कक्षा, भिडियो वा एप प्रयोग गर्न सकिन्छ। यस प्रकारको संगीत थेरापीमा ध्यान गर्दा मन्त्र, प्रार्थना वा जपहरू समावेश हुन्छन्।

यस संगीत थेरापीमा गरिएको अध्ययनले धेरै स्वास्थ्य लाभहरू हुने पत्ता लगाएको छ ।

तनाव न्यूनीकरण

चिन्ता र डिप्रेसनको कमी

मेमोरी सुधार गर्ने

रक्तचापमा कमी

दुखाइ कम गर्ने

कोलेस्ट्रोलको कमी

हृदयघात र स्ट्रोकको जोखिम कम हुने

न्यूरोलोजिकल संगीत थेरापी

म्युजिक थेरापीले तनाव कम गर्नका साथै आराम गर्न मद्दत गर्छ। धेरै अध्ययनहरूमा संगीत थेरापी शल्यक्रिया अघि तनाव कम गर्न दिइने औषधिहरू भन्दा बढी प्रभावकारी साबित भएको छ ।

एक रिपोर्ट अनुसार, परम्परागत विधिहरु संग संगीत थेरापी को प्रयोग दुखाइ कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ।

सङ्गीत उपचार पिडित अनुसार छनोट गर्न सकिन्छ। यस प्रकारको संगीत थेरापी शारीरिक पुनर्वास, दुखाइ व्यवस्थापन र मस्तिष्क चोटहरूको लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ।

बोनी विधि संगीत थेरापी

बोनी मेथड म्युजिक थेरापीको नाम हेलेन एल हो। यो बोनीको नाममा राखियो। उनले यस प्रकारको संगीत थेरापी विकास गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए। २०१७ मा प्रकाशित एक अनुसन्धानले निर्देशित इमेजरी र संगीत सत्रहरू मनोवैज्ञानिक र शारीरिक स्वास्थ्यको लागि राम्रो साबित भएको प्रमाणित भएको छ ।

नोर्डोफ रोबिन्स

यो म्युजिक थेरापी दक्ष संगीतकारहरूले मात्र दिने गर्छन्। यी संगीतकारहरूले नोर्डोफ रोबिन्समा दुई वर्षको मास्टर कार्यक्रम पूरा गर्नुपर्छ। यो कार्यक्रम गरिसकेपछि यी संगीतकारहरूले मानिसहरूलाई सङ्गीतसँग परिचित गराउँछन् साथै नयाँ प्रकारका सङ्गीतहरू सिर्जना गर्छन्। यस बाहेक यस म्युजिक थेरापीमा परफमेन्स पनि प्रयोग गरिन्छ।

नोर्डोफ रोबिन्स विकासशील ढिलाइ, मानसिक स्वास्थ्य समस्याहरू, सिक्ने कठिनाइहरू, अटिजम स्पेक्ट्रम विकार, डिमेन्सिया र अन्य अवस्थाहरूसँग संघर्ष गरिरहेका बालबालिकाहरूको उपचार गर्न प्रयोग गरिन्छ।

संगीत थेरापीका फाइदा

रक्तचाप नियन्त्रण

एक अनुसन्धानका अनुसार बिहान र बेलुका संगीत सुन्दा उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्न सकिन्छ ।

तनाव वा चिन्ता

लामो समयदेखि नर्भस भइरहेको छ वा कोही लामो समयदेखि तनावमा छ भने, आफ्नो मनपर्ने गीतहरू सुनेर आफ्नो ध्यान विचलित गर्ने। त्यसपछि लामो समयसम्म तनाव र घबराहटका कारण मुटुसम्बन्धी रोग लाग्ने खतरा रहन्छ । यस अवस्थामा, डाक्टरले दिएको निर्देशनहरू पालना गर्नुपर्ने हुन्छ।

मुटु स्वस्थ राख्ने

आफुलाई मनपर्ने सङ्गीत सुन्दा मस्तिष्कले एन्डोर्फिन नामक हर्मोन निस्कन्छ। यो हर्मोनले मुटुको रोगबाट राहत दिन्छ । संगीत सुन्नु मस्तिष्कको लागि व्यायाम जस्तै हो।

आफ्नो समस्या संगीत थेरापिस्टलाई बताउनुपर्छ, ताकि उचित उपचार होस्। संगीत एक शक्तिशाली तरिका हो जसले कुनै पनि समस्याहरू कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, चैत १८, २०७९ ११:२१