अन्तरिक्षमा नेपालले राख्न लागेको भू-उपग्रहप्रति लाओसको आपत्ति

विज्ञान-प्रबिधि

गृहपृष्ठ
विज्ञान-प्रबिधि
अन्तरिक्षमा नेपालले राख्न लागेको भू-उपग्रहप्रति लाओसको आपत्ति

अन्तरिक्षमा नेपालले राख्न लागेको भू-उपग्रहप्रति लाओसको आपत्ति

शनिबार, कात्तिक ३०, २०७६ बागेश्वरी पोस्ट

नेपालगन्ज । नेपालले पहिलो पटक अन्तरिक्षमा आफ्नै सञ्चार भू-उपग्रह (स्याटलाइट) पठाउने तयारी गरिरहेको छ ।

तर अन्तरिक्षमा भू-उपग्रह राख्ने स्थानलाई लिएर नेपाल र लाओसबीच विवाद सुरु भएको छ । नेपालले राख्न लागेको भू-उपग्रहले आफूलाई असर गर्ने भन्दै लाओसले विरोध गरेको हो । लाओसले अन्तर्राष्ट्रिय टेलिकम युनियन (आईटीयू) मा समेत यसबारे पत्र पठाइसकेको छ ।

आईटीयूले नेपाललाई आफ्नै भू-उपग्रह राख्न १२३.३ पूर्वी देशान्तरको स्टल दिएको छ । नेपालले उक्त स्टल आईटीयुसँग किनेको हो ।

नेपालले आईटीयूले उपलब्ध गराएको स्थानमा आफ्नो भू-उपग्रह राख्ने योजनासहितको निवेदन दिएपछि लाओसले आपत्ति जनाएको नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणले जनाएको छ । नेपाली भू-उपग्रहबाट आफूले राख्न लागेको भू-उपग्रहमाथि असर पर्ने लाओसको दाबी छ ।

लाओसले आईटीयूबाट नि:शुल्क पाएको स्थानमा सन् २०१५ मा स्याटेलाइट राखिसकेको छ । लाओसले अन्तरिक्षको १२८.५ पूर्वी देशान्तरमा स्याटेलाइट राखिसकेको छ । लाओसलाई उक्त सेटलाइट राख्न चीनले मद्दत गरेको थियो ।

त्यस्तै लाओसले आईटीयूसँग १२६ पूर्वी देशान्तरमा स्टल किनेर अर्को स्याटेलाइट राख्ने तयारी गरेको छ । लाओस्टर–१ नाम दिइएको उक्त स्याटेलाइटलाई नेपालले राख्न लागेको स्याटलाइटले असर गर्ने भन्दै आईटीसँग असन्तुष्टि व्यक्त गरेको हो ।

सरकारले लाओससँग विवाद भएपछि विवादलाई वार्तामार्फत् समाधान गर्ने प्रयास गरिरहेको छ । साउन तेस्रो साता सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयका तत्कालीन सचिव महेन्द्रमान गुरुङको नेतृत्वमा मन्त्रालयका सहसचिव राधिका अर्याल, दूरसञ्चार प्राधिकरणका निर्देशक विजयकुमार रायसहितको टोली लाओस पुगेर विवाद समाधानका लागि वार्ता गरेको थियो ।

अघिल्लो साता इजिप्ट भ्रमणका बेला सूचना तथा सञ्चारप्रविधिमन्त्री गोकुल बाँस्कोटाले आईटीयूका महासचिव हाउलिन झाओलाई यसबारे कुरा उठाएका थिए ।

सरकारले आफ्नै स्याटेलाइट राख्न फ्रान्स सरकारको स्वामित्व भएको थेल्स एलेनियासँग समझदारी गरिसकेको छ ।

आईटीयूले नेपाललाई सन् १९८४ मै दुई स्थानमा स्याटेलाइट राख्न स्लट उपलब्ध गराएको थियो । नेपालले १२३.३ पूर्वी देशान्तरबाहेक ५० पूर्वी देशान्तरमा पनि स्याटेलाइट राख्न स्लट पाएको छ । योमध्ये १२३ं.३ पूर्वी देशान्तरमा स्याटेलाइट राख्ने तयारी सरकारले गरेको हो ।

इन्टरनेट ब्यान्डविथ र टेलिभिजन प्रसारणका लागि नेपालका कम्पनीहरू भारत, चीन, बेलायत र हङकङको स्याटेलाइटमार्फत सेवा लिइरहेका छन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, कात्तिक ३०, २०७६ १३:२६