भारतीय मुद्रामा लक्ष्मीको तस्बिर छाप्न सल्लाह, नोटमा महात्मा गान्धी कहिलेबाट छापिँदै छन् ?

विश्व

गृहपृष्ठ
विश्व
भारतीय मुद्रामा लक्ष्मीको तस्बिर छाप्न सल्लाह, नोटमा महात्मा गान्धी कहिलेबाट छापिँदै छन् ?

भारतीय मुद्रामा लक्ष्मीको तस्बिर छाप्न सल्लाह, नोटमा महात्मा गान्धी कहिलेबाट छापिँदै छन् ?

शुक्रबार, माघ ३, २०७६ बागेश्वरी पोस्ट

महात्मा गान्धी

नयाँ दिल्ली । सत्तारुढ भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) का नेता तथा राज्यसभा सांसद सुब्रमण्यम स्वामीले भारतीय रुपैयाँको स्वास्थ्य सुधारका लागि दिएको एउटा सल्लाह अहिले चर्चामा छ ।

समाचार एजेन्सी पीटीआईका अनुसार मध्य प्रदेशको खण्डवामा बुधवार स्वामी विवेकानन्द व्याख्यानमालापछि पत्रकारहरुसँगको कुराकानीमा स्वामीले आफू नोटमा धनकी देवी लक्ष्मीको तस्बिर छाप्ने पक्षमा रहेको बताए ।

पत्रकारहरुले उनीसँग डलरको तुलतामा गिर्दै गएको रुपैयाँको अवस्थाका बारेमा प्रश्न गरेका थिए ।

स्वामीले इण्डोनेशियाको मुद्रामा गणेश भगवानको तस्बिर रहेको जिकिर गरेका थिए । “यो प्रश्नको उत्तर त प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी दिन सक्नुहुन्छ । तर, म यसको पक्षमा छु, भगवान गणेश विघ्न दूर गर्दछन् । म त भन्छु, देशको मुद्रा सुधार्नका लागि लक्ष्मीको तस्बिर लगाउन सकिन्छ । यसमा कसैलाई आपत्ति पनि रहन्न ।”

उनको सल्लाह पछि भारतीय मुद्रामा कसको तस्बिर रहन्छ, यसका बारेमा तय गर्ने अधिकार कोसँग छ भन्ने प्रश्न अहिले उठेको छ ।

के मुद्रामा महात्मा गान्धीको तस्बिर हटाउन सकिन्छ ?

के स्वतन्त्र भारतपछि भारतीय मुद्रामा महात्मा गान्धीको तस्बिर छापिँदै आएको हो ?

महात्मा गान्धीको तस्बिरभन्दा अगाडि भारतीय मुद्रामा कसको तस्बिर हुन्थ्यो ?

र, मुद्रामा महात्मा गान्धीको तस्बिर पहिलो पटक कहिले प्रकाशित भएको थियो ?

संसारका केन्द्रीय बैंक जस्तै भारतमा पनि मुद्रा जारी गर्ने अधिकार केवल भारतीय रिजर्भ बैंकलाई छ । (एक रुपैयाँको नोट भारत सरकार जारी गर्दछ ।)

रुपैयाँको यात्रा

भारतलाई १५ अगस्ट १९४७ मा स्वतन्त्रता प्राप्त भएको थियो । तर, देशलाई गणतन्त्र २६ जनवरी १९५० मा घोषणा गरिएको थियो । यस दौरान भारतीय रिजर्भ बैंक अहिलेसम्म प्रचलित मुद्रा नै जारी गर्दै आएको छ ।

भारतीय रिजर्भ बैंकको वेबसाइटका अनुसार भारत सरकारले पहिलो पटक १९४९ मा एक रुपैयाँको नोटको नयाँ डिजाइन तयार गरेको थियो । त्यसपछि स्वतन्त्र भारतका लागि चिन्हहरु छनौट गर्नुपर्ने थियो ।

सुरुवातमा बेलायती महाराजाको स्थानमा नोटमा महात्मा गान्धीको तस्बिर राखिने अनुमान गरिएको थियो । त्यसका लागि डिजाइन पनि तयार गरिएको थियो । तर अन्तिममा महात्मा गान्धीको तस्बिरको सट्टामा नोटमा अशोक स्तम्भ छाप्ने सहमति जुटेको थियो । यसबाहेक नोटको डिजाइनमा त्यति धेरै परिवर्तन गरिएको थिएन ।

सन् १९५० मा भारतीय गणराज्यमा पहिलो पटक दुई, पाँच, १० र एक सय रुपैयाँको नोट जारी गरिएको थियो । सन् १९६९ मा महात्मा गान्धीको सयौं जन्मोत्सवको अवसर पारेर पहिलो पटक भारतीय मुद्रामा उनको तस्बिर छापिएको थियो । बीबीसीबाट

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, माघ ३, २०७६ १०:२०