सुपोषित समाज निर्माणमा जंक फुड: एक अदृश्य बाधक

बिचार

गृहपृष्ठ
बिचार
सुपोषित समाज निर्माणमा जंक फुड: एक अदृश्य बाधक

सुपोषित समाज निर्माणमा जंक फुड: एक अदृश्य बाधक

आइतबार, असार १५, २०८२ बागेश्वरी पोस्ट

नियामत अलि शाई

नियामत अलि शाई

आजको समाजमा सुपोषण शब्द धेरै प्रयोगमा आउन थालेको छ । सरकारदेखि गैरसरकारी संस्थासम्म, गाउँदेखि शहरसम्म “सुपोषित समाज बनाउँ” भन्ने आवाज उठिरहेको छ । तर दुर्भाग्यवश, यस्तो आवाजको बीचमा एक अदृश्य, तर निकै शक्तिशाली बाधक मौन रूपमा फैलिरहेको छ-त्यो हो जंक फूड ।

अहिलेको दैनिकी यति अस्तव्यस्त छ कि आमाबाबुहरूसँग आफ्ना बालबालिकाका लागि समय दिन कठिन हुँदै गएको छ । यस्तो अवस्थामा छोराछोरीलाई भुलाउने, चुप लागाउने सजिलो माध्यम बनेको छ-चाउचाउ, बिस्कुट, चकलेट, जुस, चिप्स जस्ता जंक फूडहरू । बच्चाहरूको भोक यिनै कुराले मेटिन्छ, मन रमाउँछ तर शरीरलाई चाहिने पोषण भने शून्य रहन्छ।

यस्ता खाद्य वस्तु स्वादिलो, सजिलो र झट्ट खाएर पेट भर्ने खालका हुन्छन्, जसले गर्दा परम्परागत खानाप्रति आकर्षण घट्दै जान्छ । नियमित रूपमा यस्ता जंक फूड सेवन गर्दा बालबालिकामा भोक हराउने, सादा खाना मन नपर्ने, कमजोरी आउने र सुत्न नपाउने समस्या देखिन थाल्छ । नतिजा-कुपोषणको चक्र ।

सरकारले एकातिर पोषण कार्यक्रमका लागि बजेट छुट्याइरहेको छ, तर अर्कोतिर यस्ता स्वास्थ्य नबिगार्ने तर पोषणसम्बन्धि फाइदा नभएका वस्तु उत्पादन र बिक्रीमा कुनै प्रतिबन्ध छैन । यो रणनीतिको विरोधाभास नै राष्ट्रका कर्णधार बालबालिकालाई कमजोर बनाउने मुख्य कारण हो ।

यदि यस्ता वस्तुले स्वास्थ्यमा लाभ गर्दैन भने त्यसको उत्पादन र प्रवर्द्धन किन ? केवल राजस्व संकलनको लागि हो भने त्यो स्वास्थ्यप्रति गरिएको अन्याय हो । पैसा जुटाउने नाममा आफ्नै देशका बालबालिका कुपोषित बनाउने हो भने, सुपोषण अभियान केवल देखावटी खर्चको कार्यक्रम मात्र हुने हो ।

बरु केही वर्ष पोषण कार्यक्रम नचलोस्, तर जंक फूड पूर्णरूपमा प्रतिबन्ध लगाइयो भने त्यसपछि आउने ३–४ वर्षको तथ्याङ्क नै फरक देखाउनेछ । पोषण स्तरमा उल्लेखनीय सुधार हुनेछ भन्ने विश्वास गर्न सकिन्छ ।

सुपोषित समाज निर्माणमा बाधक यस्ता थुप्रै कुराहरूमध्ये जंक फूड हटाउन सके मात्र हाम्रो सन्तानको भविष्य सुरक्षित हुनेछ । यसमा राज्य, नीति निर्माण तह, शिक्षा क्षेत्र र आम नागरिक सबैको जिम्मेवारी बराबर छ ।

आजैबाट सोच बदलौं-स्वस्थ भोलिका लागि अस्वस्थ विकल्पहरूलाई बन्द गरौं ।

(लेखक राप्तीसोनारी गाउँपालिका वडा नम्बर ६ बाँकेस्थित आधारभूत स्वास्थ्य केन्द्र कमैयाडाँडामा कार्यरत जनस्वास्थ्य निरीक्षक हुन्)

प्रकाशित मिति: आइतबार, असार १५, २०८२ २०:१२

प्रतिक्रिया दिनुहोस्